Biên soạn: Cate Leya
Ngày nay, những người độc thân và các cặp đồng giới cũng thường chọn mang thai theo cách này vì IVF (thụ tinh trong ống nghiệm) có thể được sử dụng kết hợp với trứng và tinh trùng được hiến tặng cũng như mang thai hộ. Vậy các bước trong quy trình thụ tinh trong ống nghiệm đã diễn ra như thế nào?
Nội dung bài viết
Bước 1: Kích thích trứng phát triển
Thông thường, mỗi tháng sẽ có một quả trứng rụng từ buồng trứng của phụ nữ. Nhưng trong điều trị IVF, các bác sỹ sẽ kích thích buồng trứng phát triển nhiều nang hơn (chứa trứng) để tạo ra số lượng trứng nhiều hơn. Từ đó sẽ có nhiều cơ hội đạt được phôi khỏe mạnh để chuyển trở lại tử cung.
Nội tiết tố (Hormone)
Trong một chu kỳ tự nhiên, sự phát triển của các nang trứng được kích thích bởi một loại nội tiết tố gọi là “hormone kích thích nang trứng” (FSH). Khi nang trứng trưởng thành, một loại hormone khác, gọi là hormone luteinizing (LH) sẽ giải phóng trứng ra khỏi nang trứng (rụng trứng).
Trong quy trình thụ tinh trong ống nghiệm, các bác sỹ sử dụng phiên bản nhân tạo của FSH và LH để kích thích buồng trứng của bạn tạo ra nhiều nang trứng và cũng để kiểm soát thời điểm rụng trứng (rụng trứng). Quá trình này được gọi là “tăng kích thích buồng trứng có kiểm soát” – (COHS).
Thuốc cũng được sử dụng để dừng hoặc giảm tín hiệu hormone của chính người được điều trị và ngăn chúng can thiệp vào quá trình này. Bạn có thể được yêu cầu dùng những hormone này theo nhiều cách khác nhau như xịt mũi hàng ngày hoặc tiêm. FSH thường là thuốc tiêm hàng ngày, bạn tự tiêm sau khi có hướng dẫn của y tá IVF.
Theo dõi siêu âm
Ngay sau khi bắt đầu điều trị bằng FSH, các bác sỹ sẽ theo dõi phản ứng của buồng trứng và sự phát triển của nang trứng bằng siêu âm. Kỹ thuật siêu âm bao gồm việc nhẹ nhàng đặt đầu dò vào âm đạo. Điều này thường không gây đau đớn và chỉ mất vài phút.
Kết quả quét sẽ cho phép bác sĩ điều chỉnh thuốc của bạn, nếu cần để cải thiện sự phát triển nang trứng. Họ cũng có thể xét nghiệm máu của bạn để theo dõi nồng độ estrogen (một loại hormone được sản xuất bởi các nang trứng).
Đôi khi việc điều trị kích trứng này phải được dừng lại và việc điều trị của bạn bị hoãn lại nếu buồng trứng không đáp ứng hoặc dường như phản ứng quá mức.
Bước 2: Thu thập trứng
Quy trình kích trứng
Khi siêu âm cho thấy một số nang trứng đã đạt đường kính 17mm, bác sỹ sẽ tiêm một loại hormone ‘kích trứng’ khác giúp trứng trưởng thành và giải phóng bằng cách mô phỏng mức tăng LH gây rụng trứng trong chu kỳ kinh nguyệt bình thường.
Thuốc kích trứng có thể được dùng bằng cách tiêm hoặc xịt mũi. 36 giờ sau khi tiêm hoặc xịt kích trứng, trước khi trứng rụng tự nhiên khỏi nang trứng, bạn sẽ được thực hiện quy trình lấy trứng. Quy trình này được gọi là lấy trứng hoặc nhặt trứng (EPU).
Quy trình nhặt trứng
Việc kích trứng thường được thực hiện vào buổi tối muộn và bạn sẽ có cuộc hẹn để lấy trứng khoảng 36 giờ sau. Các y tá sẽ hướng dẫn chi tiết về thời điểm ngừng dùng thuốc và khi nào nên sử dụng thuốc kích trứng.
Bạn không được ăn hoặc uống trong sáu giờ trước khi thực hiện quy trình lấy trứng.
Bạn sẽ được yêu cầu đến bệnh viện khoảng một giờ trước thời gian làm thủ thuật. EPU có thể được thực hiện dưới hình thức gây tê cục bộ hoặc gây mê. Các chuyên gia sẽ tư vấn những hướng điều trị tốt nhất cho bạn. Nếu bạn đang dùng thuốc an thần, bạn sẽ gặp bác sĩ gây mê ngay trước khi thực hiện thủ thuật, người sẽ gây mê cho bạn trong khoảng 30 phút.
Trứng thụ tinh
Các bác sỹ sẽ thu thập trứng qua âm đạo của bạn, sử dụng đầu dò siêu âm (được sử dụng trong quá trình quét) để dẫn một cây kim nhỏ vào nang trứng. Các nang trứng được dẫn lưu bằng cách hút và xả và các chuyên gia sẽ xác định và phân lập trứng khỏi nang trứng.
Khi thủ tục kết thúc, nhân viên điều dưỡng phục hồi sẽ chăm sóc bạn và sẽ cho bạn biết số lượng trứng đã được thu thập.
Hầu hết mọi người sẵn sàng rời phòng khám 1-2 giờ sau khi lấy trứng. Bạn sẽ cần ai đó đón bạn từ bệnh viện vì bạn không nên lái xe trong 24 giờ và bạn nên nghỉ ngơi trong thời gian còn lại trong ngày.
Trong thời gian chờ đợi, trứng của bạn sẽ được chuyển đến phòng thí nghiệm IVF và giữ trong môi trường nuôi cấy sẵn sàng để thụ tinh với tinh trùng 3-5 giờ sau đó.
Bước 3: Thu thập tinh trùng
Người đàn ông sẽ được yêu cầu lấy mẫu tinh dịch vào khoảng thời gian lấy trứng tại phòng riêng của bệnh viện. Ngoài ra, nếu bạn sống gần bệnh viện, cách tầm 1 giờ di chuyển, mẫu tinh dịch có thể được lấy tại nhà và chuyển đến phòng khám theo thời gian đã định.
Các bác sỹ khuyên người đàn ông không nên xuất tinh trong khoảng từ hai đến bảy ngày trước khi lấy mẫu này.
Trong trường hợp người đàn ông không thể có mặt để lấy mẫu tinh dịch tươi, bác sỹ có thể sắp xếp để đông lạnh mẫu trước khi lấy trứng.
Nếu người đàn ông trước đây được phát hiện không có tinh trùng trong tinh dịch mặc dù chúng được sản xuất trong tinh hoàn, anh ta sẽ cần phải thực hiện một thủ thuật gọi là “Hút tinh trùng mào tinh hoàn qua da (PESA)” hoặc “Hút tinh trùng tinh hoàn (TESA)” để phẫu thuật lấy tinh trùng.
Cả hai thủ tục này đều có thể được thực hiện tại bệnh viện và sẽ được sắp xếp trước.
Bệnh viện cũng có thể sắp xếp nguồn tinh trùng hiến tặng nếu cần. Vui lòng thảo luận vấn đề này với bác sĩ và điều phối viên y tá IVF trước khi bạn bắt đầu điều trị IVF.
Bước 4: Thụ tinh trong ống nghiệm và nuôi cấy phôi
Thụ tinh
Sau khi phòng thí nghiệm nhận được mẫu tinh dịch (hoặc mẫu tinh trùng đông lạnh đã được rã đông), các chuyên gia sẽ tách tinh trùng bơi bình thường ra khỏi tinh dịch.
Đối với IVF tiêu chuẩn, tinh trùng đã chuẩn bị này được sử dụng để thụ tinh cho trứng bằng cách để chúng trong đĩa nuôi cấy qua đêm. Để có cơ hội tốt để trứng được thụ tinh bằng phương pháp này, chúng ta cần một số lượng lớn tinh trùng bình thường.
Nếu số lượng tinh trùng quá thấp để thực hiện IVF tiêu chuẩn hoặc không đủ chất lượng, chúng ta có thể sử dụng một phương pháp khác gọi là “tiêm tinh trùng vào tế bào chất” – ICSI. Trong đó một tinh trùng được tiêm vào mỗi quả trứng.
Kiểm tra trứng
Bất kể các bác sỹ đã sử dụng phương pháp thụ tinh nào, họ cũng phải kiểm tra trứng dưới kính hiển vi vào ngày hôm sau để xem chúng đã
được thụ tinh chưa. Nếu trứng đã được thụ tinh, vật chất di truyền của con đực và con cái sẽ xuất hiện dưới dạng hai vật thể hình cầu trong trứng.
Các chuyên gia sẽ liên hệ với bạn ở giai đoạn này (ngày 1) để cho bạn biết kết quả thụ tinh của mình. Khoảng 5% bệnh nhân lấy trứng nhưng việc thụ tinh không thành công. Đôi khi điều này là do một vấn đề không mong muốn được xác định với trứng hoặc tinh trùng nhưng đôi khi không có lý do rõ ràng.
Sự phát triển của phôi
Trứng được thụ tinh là một tế bào duy nhất sau đó bắt đầu phân chia. Đến ngày thứ 3, hầu hết phôi đều có khoảng từ 5 đến 8 tế bào (Hình 2).
Từ ngày thứ 3 trở đi, số lượng tế bào tăng lên và các tế bào bắt đầu tự sắp xếp lại, bắt đầu biệt hóa thành các loại khác nhau. Đến ngày thứ 5, một số phôi sẽ đạt đến giai đoạn phát triển gọi là phôi nang (Hình 3).
Bước 5: Chuyển phôi và đông lạnh
Phôi được chuyển hóa
Tại bệnh viện, các bác sỹ thường chuyển phôi vào ngày thứ 5 sau khi thụ tinh, khi phôi đang ở giai đoạn phôi nang. Họ sẽ tư vấn cho bạn xem có nên chuyển phôi sớm hơn hay không.
Việc chuyển phôi bao gồm việc đặt (các) phôi vào tử cung bằng một ống nhựa mỏng gọi là ống thông chuyển.
Bác sĩ lâm sàng đưa mỏ vịt (speculum) vào âm đạo (như đối với phết tế bào cổ tử cung) và xác định vị trí cổ tử cung (lối vào tử cung). Một bác sỹ sử dụng ống tiêm để lấy (các) phôi và đặt chúng vào đầu ống thông. Ống thông sau đó được đưa qua cổ tử cung vào tử cung và phôi được đặt vào tử cung.
Quá trình này chỉ kéo dài vài phút và thường không cần gây mê. Bạn sẽ được yêu cầu bàng quang đầy để bác sĩ lâm sàng có thể xem quá trình chuyển phôi bằng siêu âm bụng.
Sau khi chuyển phôi, bác sỹ sẽ giải thích về các loại thuốc chăm sóc sau sinh và thời gian thử thai của bạn.
Đông lạnh phôi
Nếu bạn có nhiều phôi chất lượng tốt hơn mức bạn cần, chúng có thể được đông lạnh để sử dụng sau này. Tất cả phôi được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm cho đến ngày thứ 6 trong trường hợp phôi tiếp theo có thể được bảo quản lạnh ở giai đoạn này.
Đối với một số bệnh nhân, việc chuyển phôi tươi không được lên kế hoạch ngay sau EPU. Thay vào đó, bác sĩ lâm sàng có thể yêu cầu phòng thí nghiệm đông lạnh tất cả các phôi chất lượng tốt phù hợp ở giai đoạn phôi nang (ngày thứ 5 và ngày 6) với kế hoạch rã đông và chuyển phôi trong chu kỳ chuyển phôi đông lạnh (FET) tiếp theo. Bác sĩ IVF của bạn sẽ thảo luận trước với bạn nếu chúng tôi cho rằng đây là kế hoạch tốt nhất cho bạn.
Bước 6: Khám thai và theo dõi thai kỳ
Bệnh viện sẽ yêu cầu xét nghiệm máu thai kỳ từ 11-14 ngày sau khi chuyển phôi. Xét nghiệm máu đo lượng hormone Chorionic Gonadotropin (hCG) ở người, được sản xuất trong thời kỳ đầu mang thai. Vui lòng đợi đến ngày được khuyên để làm xét nghiệm vì các hormone được sử dụng trong chu kỳ có thể dẫn đến kết quả sai nếu bạn xét nghiệm quá sớm.
Một số phụ nữ bị chảy máu hoặc ra máu trước khi thử thai. Đây không nhất thiết phải là một kỳ kinh nguyệt và điều quan trọng là bạn phải tiếp tục dùng bất kỳ loại thuốc nào được kê đơn cho đến khi bạn nói chuyện với bác sỹ của mình.
Nếu kết quả xét nghiệm dương tính, các bác sỹ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu lặp lại để xác nhận kết quả. Nếu bạn đang dùng thuốc để hỗ trợ niêm mạc nội mạc tử cung, điều quan trọng là bạn phải tiếp tục dùng thuốc.
Họ sẽ sắp xếp khám siêu âm trong vòng hai đến ba tuần tới. Sau khi siêu âm xác nhận sự hiện diện của thai nhi khỏe mạnh, bác sĩ IVF sẽ chúc mừng bạn và thảo luận về kế hoạch chăm sóc thai kỳ của bạn.
Nếu kết quả thử thai cho kết quả âm tính, họ sẽ cho bạn biết nên dừng loại thuốc nào và khi nào. Chu kỳ kinh nguyệt của bạn có thể mất 1-2 tuần mới bắt đầu và có thể ra nhiều hơn bình thường một chút. Nếu bạn đang dùng progesterone, nó có thể làm trì hoãn chu kỳ kinh nguyệt của bạn, ngay cả khi bạn không mang thai.
Xem thêm: Tất tần tật về quy trình thụ tinh trong ống nghiệm – IVF
Lưu ý: bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Nguồn thông tin: Life Fertility Clinic